Opony hałasują podczas jazdy? Nie, to wcale nie musi oznaczać, że są wykonane z niskiej jakości gumy. To może być jeden z objawów ząbkowania. Krzywe ścieranie bieżnika powoli zaczyna być chorobą współczesnej motoryzacji. Są jednak sposoby, które pozwalają na uporanie się z problemem. Dziś zastanowimy się zatem dlaczego opony ząbkują i co można zrobić, aby efekt nigdy nie pojawił się w waszym aucie.
Objawy są dosyć charakterystyczne. Przy wolnej jeździe opony pracują z delikatnym szumem. Przy szybkiej – minimum 50 – 60 km/h – zaczyna potwornie hałasować. Przyczyna takiej sytuacji może być tylko jedna. Jest nią ząbkowanie bieżnika. Aby potwierdzić diagnozę, wystarczy wysiąść z auta i przejechać dłonią po powierzchni opony. Kierowca wyraźnie wyczuje różnicę w sposobie wytarcia klocków. Te z jednej strony będą bardziej starte niż z drugiej. Z czasem rozbieżności w sposobie zużycia kostek staną się na tyle duże, że efekt będzie zauważalny gołym okiem. Na powierzchni opony pojawi się kształt przypominający zęby.
Ząbkowanie dużo częściej dotyczy ogumienia zamontowanego na tylnej osi wleczonej. Dużo rzadziej, ale przypadki takie też są znane, nierównomierne ścieranie bieżnika pojawia się na oponach zamontowanych na kołach przednich napędowych. Wyząbkowanie może wynikać z działania kilku czynników. Pierwszy i podstawowy jest powodowany jeszcze przez samo ogumienie. Nieprawidłowe ścieranie bieżnika podczas jazdy jest potęgowane m.in. za sprawą szerokich lub gęsto usianych poprzecznych rowków oraz dużych klocków. Takie elementy budowy sprawiają, że na początek kostki i jej koniec może być wywierana całkowicie inna siła tarcia. A to z czasem powoduje powstanie różnic w sposobie ścierania się gumy.
Dlaczego opony ząbkują? Kluczowe jest ciśnienie powietrza
Kluczowe znaczenie ma również ciśnienie powietrza w oponach. Zbyt mocno lub zbyt słabo napompowane stykają się z asfaltem nienaturalnie wygiętym bieżnikiem. Anomalia zmienia stopień podtarcia klocków z każdej ze stron i powoduje powstawanie efektu ząbkowania. Niszczenie bieżnika opony wynika też ze sposobu eksploatacji i stylu jazdy. Nierównomierne ścieranie się klocków potęguje m.in. częsta jazda po autostradzie oraz… wolne pokonywanie zakrętów. Paradoksalnie dynamiczne wejście w ostry łuk zdaniem wulkanizatorów pozwala na dotarcie różnic występujących w stopniu zużycia bieżnika.
Czynnikiem jednym tchem wymienianym z ciśnieniem powietrza i sposobem budowy bieżnika jest stan zawieszenia. Sprawność elementów resorowania czy chociażby ustawienie geometrii mają wielki wpływ na płaszczyznę, w jakiej opona styka się z asfaltem. Zdaniem specjalistów najczęściej zgubne dla ogumienia są zużyte amortyzatory oraz uszkodzenia zawieszenia wielowahaczowego.
Ząbkowanie jest też powodowane przez brak regularnej rotacji opon. Ogumienie eksploatowane przez całe swoje życie na jednym kole nie ma szansy na zagwarantowanie różnorodnych płaszczyzn pracy, a to wzmaga patologiczny sposób ścierania bieżnika. Jak i kiedy rotować? Najlepiej koła zamieniać miejscami co 10 – 20 tysięcy kilometrów. W przypadku auta przednionapędowego wyposażonego w opony niekierunkowe mechanizm jest następujący: przednie koła przekładamy na tył bez zmiany miejscami, tylne przekładamy na przód na krzyż. Jeżeli samochód ma napędzane tylne koła, schemat należy odwrócić.
Rotuj koła, a nie dowiesz się dlaczego opony ząbkują
Bardzo prosta zasada rotacji dotyczy opon kierunkowych założonych w samochodzie z jedną osią napędową. W takim przypadku koła przekłada się z przodu na tył i z tyłu na przód bez zamiany miejscami. W samochodach czteronapędowych za każdym razem rotacji wszystkich czterech opon należy dokonać na zasadzie krzyżowej. Warto pamiętać jednak o tym, że gdy auto 4×4 posiada ogumienie kierunkowe, do rotacji konieczne jest ich zdjęcie z felg!
Co do zasady, opon wyząbkowanych raczej się nie naprawia. Najszybszym i najłatwiejszym sposobem na usunięcie uszkodzeń jest wymiana. Zanim jednak kierowca zainwestuje w komplet nowego ogumienia, powinien odkryć schemat powstawania zębów na bieżniku. Bez usunięcia przyczyny, już po pokonaniu kilku tysięcy kilometrów nieprawidłowy sposób ścierania się klocków powróci. W ten sposób nieodwracalnie zniszczony zostanie kolejny zestaw opon.
