Samochody z lat 90 znacząco różniły się od tych, które można było spotkać na drogach jeszcze dekadę wcześniej. Po transformacji ustrojowej w 1989 roku w Polsce dynamicznie zaczął zmieniać się rynek motoryzacyjny, a Polacy z Maluchów zapragnęli przesiąść się do większych aut. Przez to spadło nieco znaczenie samochodów rodzimej produkcji o przestarzałych konstrukcjach, które królowały na drogach do końca lat 80. Oto 5 najpopularniejszych w Polsce samochodów lat 90.
MIEJSCE 5 / OPEL ASTRA F
Samochód jak na początek lat 90. ładny, do bólu funkcjonalny, z przestronnym, dobrze rozplanowanym wnętrzem i do tego niemieckim rodowodem, co miało wówczas niebagatelne znaczenie, bowiem kojarzyło się z solidnością i niezawodnością. Znacznie tańszy od innych niemieckich aut, co było kolejnym wielkim atutem. Astra pierwszej generacji była produkowana od 1991 do 2002 roku, zastępując popularnego Kadetta. Od początku z wprowadzeniem modelu na rynek koncern General Motors wiązał wielkie nadzieje, o czym świadczy fakt, że w pracach nad konstrukcją samochodu uczestniczyło 8000 inżynierów i projektantów.
Od sierpnia 1998 roku Opel Astra I Classic był produkowany, w wersjach 4- i 5-drzwiowej, także w Gliwicach. Największymi zaletami modelu była duża gama trwałych silników, o średnim spalaniu i przyzwoitych jak na tamte czasy osiągach, które ponadto świetnie znosiły montaż instalacji gazowej, kilka wersji nadwozia oraz szeroki wachlarz wyposażenia dodatkowego (w standardzie były m.in. dwie poduszki powietrzne, co w tamtym czasie również nie było takie oczywiste).
MIEJSCE 4 / SKODA FELICIA
Tańsza alternatywa dla volksawega, która od razu zdobyła serca Polaków. Ta miłość do Skody trwa zresztą do dziś. Od momentu kiedy Felicia w 1994 roku weszła do sprzedaży, regularnie plasowała się w czołówce najlepiej sprzedających się nowych aut w naszym kraju (20-30 tys. sztuk rocznie). Była dostępna w wersji 5-drzwiowego hatchbacka lub kombi. Z początku podstawowym silnikiem była jednostka benzynowa o pojemności 1,3 l i mocy 54 KM bądź 68 KM (z wielopunktowym wtryskiem). Później można było kupić skodę także z silnikiem volkwagena. Auto było nieco kanciaste, lecz dość pakowne, a dzięki dobrym podzespołom rzadko się psuło. Od wiosny 1995 roku Felicię montowano również w Poznaniu, gdzie do roku 2001 wyprodukowano jej w sumie aż 130 tys. egzemplarzy (z 912 tys. aut łącznie).
MIEJSCE 3 / DEAWOO LANOS
Produkowany od połowy 1997 roku w fabryce FSO na warszawskim Żeraniu hitowy model Deawoo zastąpił popularną ale przestarzałą, wzorowaną na Oplu Kadecie Nexię, i z miejsca stał się jednym z najlepiej sprzedających się aut w Polsce. To właśnie Lanos zakończył trwającą od lat 80. erę Poloneza. Od początku był dostępny w kilku wersjach nadwoziowych i silnikowych, zyskując status auta rodzinnego. Z roku na rok w samochodzie zwiększał się udział polskich części. W pierwszej kolejności zmieniono koreańską tapicerkę oraz mało wygodne fotele. Jak na owe czasy auto miało nowoczesną linię, było dość przestronne i dynamiczne.
Z wad można wymienić skromne wyposażenie, kiepską jakość elementów plastikowych montowanych w kabinie oraz niskie oceny w testach zderzeniowych. Produkcja Lanosa na Żeraniu zakończyła się w 2008 roku i zamknęła liczbą około 600 tys. sztuk wraz z zestawami montażowymi eksportowanymi na Ukrainę.
MIEJSCE 2 / FSO POLONEZ CARO
Pierwszy stosunkowo tani i przestronny samochód początku lat 90. Ten flagowy model warszawskiej FSO miał swą premierę w 1991 roku i przeszedł gruntowną modernizację nadwozia oraz konstrukcji (270 zmian) w stosunku do wersji produkowanej do końca lat 80. W Caro zastosowano m.in. nowe przednie reflektory, zderzaki, zmieniono kierownicę. Zwiększono również listę wyposażenia dodatkowego, wzbogacając ją m.in. o szyberdach, sportowe fotele czy elektryczne szyby. Do wyboru były także różne wersje silnikowe, w tym jednostka wysokoprężna o mocy 70 KM. W 1993 roku pojawił się nowoczesny silnik Rovera o pojemności 1,4 l i mocy 103 KM, który w porównaniu do wcześniej montowanych silników benzynowych miał o wiele mniejsze spalanie.
W kolejnych latach Poloneza Caro wzbogacano o dodatkowe wyposażenie, co spowodowało że w połowie lat 90. był jednym z najlepiej sprzedających się w Polsce nowych samochodów (70-80 tys. sztuk rocznie). Pod koniec dekady jego sprzedaż zaczęła gwałtownie spadać. W konsekwencji wiosną 2002 roku zaprzestano produkcji modelu.
MIEJSCE 1 / FIAT CINQUECENTO
Miał być następcą Fiata 126p, choć przez wiele lat samochody te były produkowane równolegle (Cinquecento w Tychach, a Maluch w Bielsku-Białej). O popularnym „Cieniasie” na początku lat 90. marzyło wielu Polaków, co znalazło odzwierciedlenie w jego świetnej sprzedaży. Był to 3-drzwiowy hatchback z prawdziwego zdarzenia: tani, ekonomiczny w eksploatacji, ładny, w miarę wygodny i nowoczesny. Jego montaż rozpoczął się w czerwcu 1991 roku i trwał do 1998 roku (zastąpił go Seicento). Przez ten czas wyprodukowano ponad 1,1 mln sztuk. Był pierwszym samochodem osobowym Fiata, którego produkcja odbywała się wyłącznie w polskiej fabryce. Auto miało umieszczony z przodu silnik o pojemności 700 cm3 (pochodzący z Malucha BIS-a) lub 900 m3, a potem – od 1994 roku – także 1100 m3 w wersji Sporting. Cinquecento nie posiadało wspomagania. Można było natomiast kupić je z szyberdachem, centralnym zamkiem, alarmem, elektrycznymi szybami, dzieloną tylną kanapą czy klimatyzacją (tylko w wersji silnika 900 m3).
Fiat Cinquecento (fot. Rudolf Stricker@Wikipedia, CC BY-SA 3.0)
SAMOCHODY Z LAT 90 – PODSUMOWANIE
Na początku lat 90 dynamicznie zaczęła rozwijać się sieć dilerów i przedstawicieli, oferujących pojazdy zachodnich marek. Inna sprawa, że wówczas jeszcze niewielu Polaków było na nie stać. Sięgano przeważnie po auta najmniejsze, z podstawowym wyposażeniem. W latach 90. w polskich fabrykach zaczęła się produkcja kilku ciekawych modeli Fiata, a potem Deawoo oraz Opla. Wszystkie, mimo różnej jakości wykonania, cieszyły się sporym zainteresowaniem.
