System ESP (ang. Electronic Stability Program), czyli elektroniczny program stabilizacji, to obecnie najbardziej zaawansowany elektroniczny system wpływający na bezpieczeństwo jazdy. Wykorzystuje inne układy auta i dane z wielu czujników po to, by pomóc kierowcy. Zasadniczym celem ESP jest umożliwienie kierowcy zapanowania nad autem w sytuacji, gdy wskutek błędów w technice jazdy lub nadmiernej prędkości wpada ono w poślizg. System ESP jest najbardziej pomocny w zakrętach, kiedy gwałtownie pojawiająca się nad- lub podsterowność stwarza największe zagrożenie wypadnięciem z trasy i wypadkiem.
Początki systemu ESP
Jeszcze niecałe 20 lat temu system ESP był zarezerwowany dla najdroższych pojazdów ze szczytu motoryzacyjnej piramidy. Występował bowiem jako płatna opcja w Mercedesie klasy S. Jego obecność w samochodach popularnych jest również zasługą Mercedesa, a konkretnie klasy A, która w 1997 r. wywróciła się podczas prób omijania przeszkód na torze. Aby ratować twarz (i sprzedaż debiutującego modelu), Mercedes wyposażył swoje najmniejsze dziecko w seryjne ESP. Stało się panaceum na niedostatki zawieszenia. Tak rozpoczęła się zawrotna kariera systemu ESP. Układ stopniowo pojawiał się w coraz większej liczbie aut. Dziś jego obecność jest już normą we wszystkich autach osobowych i dostawczych sprzedanych w Unii Europejskiej od listopada 2014 r..
Zasada działania ESP
Zasada działania ESP jest pozornie prosta. W momencie kiedy auto wpada w poślizg, system ESP przyhamowuje jedno lub kilka kół oraz/lub zmniejsza moc silnika, stabilizując tor jazdy. Jednak należy podkreślić, że skuteczne wykonanie tych wszystkich operacji w błyskawicznym tempie jest ogromnym osiągnięciem inżynieryjnym. Wymagało to wieloletnich testów i doświadczeń oraz wykorzystania najnowszej techniki obliczeniowej.
Układ pobiera dane z wielu źródeł, m.in. z czujnika skrętu kierownicy i kół, czujnika prędkości, czujników przyspieszenia poprzecznego i wzdłużnego pojazdu. Łączy jednocześnie pracę: ABS (systemu zapobiegającego blokowaniu się kół), ASR (systemu przeciwdziałającego buksowaniu kół), EDS (elektronicznej blokady mechanizmu różnicowego), EBV (korektora sił hamowania pomiędzy osiami) MSR (układu przeciwdziałania blokowaniu kół podczas hamowania silnikiem). Na tej podstawie ocenia, co aktualnie dzieje się z autem i steruje pracą poszczególnych systemów. Jeśli więc system wykryje podsterowność (poślizg przedniej osi), to zareaguje przyhamowaniem wewnętrznego koła tylnej osi. Spowoduje to powstanie momentu kompensującego wyjeżdżanie auta na wprost z zakrętu. W odwrotnej sytuacji, czyli nadsterowności (przy poślizgu tylnej osi), ESP zareaguje hamowaniem zewnętrznego koła osi przedniej, by wytworzyć moment prostujący, który zapobiegnie nadmiernemu zacieśnianiu zakrętu.
O czym pamiętać w przypadku ESP?
Żaden system nie uchroni kierowcy, który mocno przesadzi z prędkością w zakręcie. Trzeba o tym pamiętać i starać się jeździć po drogach publicznych tak, aby ESP miało jak najmniej okazji do interwencji. W wielu modelach aut system ESP daje się wprawdzie całkowicie wyłączyć. Jednak takie działanie można polecić jedynie podczas jazdy sportowej, poza normalnym ruchem drogowym. Wtedy wszelkiego rodzaju elektroniczni pomocnicy jedynie przeszkadzają, ale to całkiem inna sytuacja.
