Jak wynika z przeprowadzonych badań nawet dwie trzecie kierowców w Polsce po czterdziestce może nie wiedzieć, że ma problemy ze swoim wzrokiem. A problem ten będzie się pogłębiał, gdyż społeczeństwo w naszym kraju się starzeje. Czy zatem w związku z tym należy wprowadzić obowiązkowe badanie wzroku kierowcy? A jeśli tak, to od jakiego wieku?
Badanie „Vision Express: O wzroku kierowców” nie pozostawia żadnych złudzeń co do zagrożenia na drogach ze strony starszych osób. Nawet co czwarty badany mógł być winowajcą wypadku bądź stłuczki w następstwie niedostatecznej korekcji wzroku. Ponad 66% kierowców po 40. roku życia może nie zdawać sobie sprawę, że ma wade wzroku lub nosi okulary o nieodpowiedniej korekcji.
Ponad połowa Polaków w wieku 40+ przyznaje, że kierowanie autem jest dla nich obecnie mniej komfortowe, niż jeszcze kilka lat temu. Podczas dłuższych podróży, obok ogólnego zmęczenia, pojawia się również ból oczu. Problem ten może się nasilać, jeśli osoba już ma wadę wzroku, a nawet gdy nosi źle dobrane okulary. Wpatrzone w drogę oczy starają się zapewnić kierowcy ostrość widzenia. Jeśli zaś szkła w okularach są za słabe bądź za mocne, wówczas cały czas muszą one z tym problem „walczyć”. To dodatkowo wpływa na szybsze męczenie się oczu.
Badanie wzroku co rok
W Polsce zarejestrowanych jest ponad 20 milionów samochodów osobowych. Jak łatwo wyliczyć, jeśli faktycznie tak duży odsetek kierowców może mieć problemy ze wzrokiem, po naszych drogach może poruszać się co najmniej kilka milionów aut, które stanowią mniejsze lub większe zagrożenie. Dlatego też eksperci rekomendują, by badać swój wzrok co najmniej raz w roku. Niestety, tylko 9% osób 40+ stosuje się do tych zaleceń. Aż 40% kierowców tak dawno badało się, że nie wie, czy ma dobry wzrok.
Wg obowiązujących w Polsce przepisów, to kierowca odpowiada za swój stan zdrowia. Teoretycznie może prowadzić auto nawet po ukończeniu 80, 90 lat i nikt im tego z powodów zdrowotnych nie może zakazać.
Ciekawostką jest to, że sami kierowcy uważają, że obecne przepisy należałoby zmienić. Domaga się tego aż 85% ankietowanych – najlepiej co rok, maksymalnie dwa lata. Co więcej, jedna trzecia osób chciałaby, żeby badania objęły wszystkich kierowców, bez względu na ich wiek.
A starszych kierowców przybywa
Starzenie się społeczeństw krajów uprzemysłowionych ma charakter powszechny. Zjawisko to jest szczególnie widoczne w Europie. Szacuje się, że w 2050 roku w krajach Unii
Europejskiej odsetek osób w wieku 50 i więcej lat będzie wynosił prawie 50% ogółu populacji.
W Polsce proces ten może postępować jeszcze szybciej. Liczba osób w wieku emerytalnym ulegnie znacznemu powiększeniu już w 2030 r. Osoby starsze są również najszybciej rosnąca grupą kierowców, zarówno pod względem ich liczby, jak i liczby przejechanych kilometrów. W przyszłości będą oni odbywali więcej dłuższych podróży i częściej niż obecni kierowcy w starszym wieku.
Starsi kierowcy w innych krajach
Niemcy
Niemiecki dobrowolny program edukacyjny składa się z czterech kolejnych seminariów w formie warsztatów. Uczestnicy są zachęcani do oceny własnych zachowań i przyzwyczajeń jako kierowców za pomocą dyskusji i wymiany doświadczeń. Kursy umożliwiają starszym kierowcom zapoznanie się z najnowszymi przepisami związanymi z prowadzeniem samochodu i rozwiązanie problemów, które wynikają z ich własnych doświadczeń w prowadzeniu pojazdu.
Kraje skandynawskie
W krajach skandynawskich prowadzone są dobrowolne szkolenia oraz wydawane są specjalne materiały informacyjno-edukacyjne przeznaczone dla starszych kierowców, np. kurs sprawnościowy dla kierowcy-seniora oraz samoocena kierowcy-seniora.
Holandia
Program BROEM przeznaczony jest dla kierowców w wieku ponad 50 lat. Obejmuje ocenę stylu prowadzenia samochodu, wzroku i czasu reakcji oraz kurs „odświeżający” wiedzę o zasadach drogowych. Uzupełnieniem zajęć praktycznych jest podręcznik z informacjami o wpływie wieku na prowadzenie samochodu wraz z zaleceniami dla starszych kierowców. Po ukończeniu jazdy każdy uczestnik otrzymuje raport o jego mocnych i słabych stronach z sugestiami sposobu ich poprawy. Uczestnictwo w zajęciach jest dobrowolne.
USA
W Stanach Zjednoczonych istnieje obowiązek odnawiania prawa jazdy przez starszych kierowców. Procedurę przedłużania prawa jazdy regulują przepisy stanowe, różnią się więc w poszczególnych rejonach, ale ogólne tendencje są podobne. Częstotliwość badań wzrasta wraz z wiekiem. Po ukończeniu przez kierowcę, w zależności od stanu, 65, 70 i więcej lat zwiększa się częstotliwość tej procedury – zwykle co 2 lata. Odebranie uprawnień do kierowania pojazdem ma miejsce tylko w rzeczywiście uzasadnionych medycznie przypadkach. Konieczność udania się na badania mogą zgłosić różne instytucje, np. policja, sąd, rodzina, wydziały ruchu drogowego. Często starsi kierowcy mają różne ograniczenia, np. możliwość prowadzenia wyłącznie w ciągu dnia, z ograniczoną prędkością czy też w określonej odległości od miejsca zamieszkania.
Kanada
Po ukończeniu 80 roku życia kierowca w Kanadzie otrzymuje list oraz specjalny formularz na 90 dni przed upływem wygaśnięcia terminu ważności starego prawa jazdy. W celu odnowienia (przedłużenia) prawa jazdy raz na 2 lata ma obowiązek wziąć udział w 3,5-godzinnych zajęciach organizowanych przez Ministra Transportu i poddać się badaniom wzroku, zdać egzamin teoretyczny oraz uczestniczyć w wykładzie na temat zagrożeń w ruchu drogowym.
Australia
Projekt przeznaczony dla seniorów obejmuje trzy części: Wybór bezpiecznego pojazdu, Program bezpieczeństwa dla starszych uczestników ruchu oraz godzinne spotkanie pracowników Automobilklubu stanu Victoria (RACV) z seniorami, podczas którego informuje się ich o zagrożeniach i przekazuje zalecenia, jak bezpiecznie prowadzić samochód.